รวมบทความเกี่ยวกับวัฒนธรรม บุคคลสำคัญ ประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่นที่น่าใจและน่าเรียนรู้
วัฒนธรรมและประวัติศาสตร์
เหตุผลที่ “ซุปหอยตลับลาย” เป็นเมนูสำคัญที่ขาดไม่ได้ในเทศกาลเด็กผู้หญิง
เทศกาลเด็กผู้หญิง หรือ ฮินะ มัตสึริ (Hina Matsuri) เป็นเทศกาลที่จัดขึ้นในวันที่ 3 มีนาคม เป็นประจำทุกปี ในวันนี้จะมีการเฉลิมฉลองสำหรับบ้านที่มีลูกสาว มาดูกิจกรรมสำคัญในวันนี้และมารู้เหตุผลว่าทำไมวันนี้ต้องรับประทานเมนูซุปหอยตลับลายกันนะคะ กิจกรรมสำคัญในเทศกาลเด็กผู้หญิง ทุกปีในวันที่ 3 มีนาคม จะเป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองและอธิษฐานขอให้ลูกสาวมีสุขภาพที่แข็งแรง มีความสุข... อ่านต่อ
ทำไมคนญี่ปุ่นถึงเรียกฝนตกแดดออกว่า “งานวิวาห์จิ้งจอก”
ถ้าพูดถึงฝนที่ให้ความรู้สึกแปลกที่สุดเพื่อนๆ จะนึกถึงฝนแบบไหนกันเอ่ย? คำตอบอันดับต้นๆ คงไม่พ้น “ฝนตกแดดออก” หรือภาษาญี่ปุ่นคือ “โซบาเอะ (日照雨)” แน่นอน ซึ่งลักษณะของฝนตกแดดออกก็ตรงตามชื่อของมัน นั่นคือฝนที่ตกขณะที่ยังมีแดดอยู่ ผิดกับฝนประเภทอื่นที่จะตกในบรรยากาศอึมครึมของเมฆฝน ที่น่าสนใจคือคนญี่ปุ่นมีชื่อเรียกพิเศษสำหรับฝนชนิดนี้ว่า “งานวิวาห์จิ้งจอก (狐の嫁入り) ” เริ่มสงสัยกันแล้วใช่ไหมว่าทำไม? ตามไปดูที่มากันเลยค่ะ... อ่านต่อ
ก่อนไปดูดอกไม้ไฟประจำฤดูร้อนที่ญี่ปุ่น คุณรู้จักดอกไม้ไฟดีแล้วหรือยัง??
“ฮะนะบิ”「花火」หรือเทศกาลชมดอกไม้ไฟ เป็นที่รู้กันว่าฤดูร้อนของญี่ปุ่นนั้น การชมดอกไม้ไฟตามสถานที่ต่าง ๆ เป็นกิจกรรมยอดนิยมที่ไม่เพียงแต่ชาวญี่ปุ่นเท่านั้น แต่นักท่องเที่ยวจากทั่วทุกมุมโลกต่างพากันมุ่งหน้าไปชมให้ได้สักครั้ง แต่ดอกไม้ไฟนับร้อยนับพัน หรือบางงานก็มากกว่าหมื่นลูกที่เราเห็นกันนั้น เคยสงสัยกันบ้างไหมครับ ว่ามันทำจากอะไร? หน้าตาเป็นยังไง? หรือมันมีกี่ประเภทกันแน่? ก่อนจะไปดูดอกไม้ไฟไฮไลท์ฤดูร้อนที่ญี่ปุ่น เรามาทำความรู้จักดอกไม้ไฟกันซักหน่อย เพื่อให้การชมดอกไม้ไฟของเพื่อน ๆ มีความสนุก และมีอรรถรสมากยิ่งขึ้น!!... อ่านต่อ
23 มิถุนายน วันรำลึกผู้ล่วงลับของโอกินาว่า
สำหรับคนโอกินาว่า วันที่ 23 มิถุนายนหรือวันรำลึก (慰霊の日) ถือเป็นวันสำคัญวันหนึ่งของจังหวัดทีเดียว วันนี้มีความหมายอะไร? เพราะอะไร? ในวันนั้นจะมีอะไรบ้าง? และคนต่างชาติอย่างเรามีส่วนร่วมได้อย่างไร? ในฐานะที่คนไทยเริ่มไปเที่ยวโอกินาว่าเยอะขึ้นทุกปี วันนี้ก็เป็นอีกวันสำคัญที่จะช่วยให้เราเข้าใจโอกินาว่าได้มากขึ้น วันรำลึกคือ? วันรำลึก หรือถ้าแปลตรงตัวคือวันเซ่นไหว้ดวงวิญญาณคือวันหยุดที่มีเพียงเฉพาะจังหวัดโอกินาว่าเท่านั้นซึ่งตรงกับวันที่ 23 มิถุนายนของทุกปี ที่ทางจังหวัดประกาศให้วันนี้เป็นวันหยุดราชการนั้นเพื่อให้ประชาชนในโอกินาว่าทุกคนสามารถเข้าร่วมพิธีไว้อาลัยแด่ผู้ล่วงลับในยุทธการโอกินาวา... อ่านต่อ
ความพิเศษของการฆ่าตัวตายในวัฒนธรรมญี่ปุ่น
ถ้าเราพูดถึง “การฆ่าตัวตาย” ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น ก็คงจะนึกถึงคำคุ้นหูอย่างคำว่า “ฮาราคีรี” หรือที่ถูกต้อง จะออกเสียงว่า “ฮะระคิริ” ซึ่งไม่ได้หมายถึงการฆ่าตัวตายในแบบที่เป็นข่าวอยู่ในปัจจุบันทั่ว ๆ ไป แต่ถือเป็นกิจกรรมซึ่งมีขั้นมีตอน มีความปรารถนาอันแรงกล้า ต้องกระทำอย่างมีสติ จัดว่าเป็นกิจที่ต้องใช้จิตชั้นสูง อันเป็นที่ยอมรับ และมีคุณค่าในสังคมญี่ปุ่นโบราณ “ฮะระคิริ”... อ่านต่อ
“เซอิชุน” ฤดูใบไม้ผลิ และวัยแห่งการเริ่มต้น
ฤดูหนาวสำหรับประเทศญี่ปุ่นกำลังจะสิ้นสุดลงในไม่ช้าแล้ว เป็นเวลาของฤดูใบไม้ผลิที่กำลังใกล้เข้ามาทุกที เช่นเดียวกันกับภาคการศึกษาของนักเรียนญี่ปุ่นที่จะสิ้นสุดลงในฤดูหนาว ก่อนจะเริ่มต้นปีการศึกษาใหม่ในฤดูใบไม้ผลิ “เซอิชุน” 「青春」วัยแห่งการเริ่มต้น ชาวญี่ปุ่นมีคำเท่ห์ ๆ ที่ใช้พูดถึงวัยหนุ่มสาวว่า “เซอิชุน” 「青春」เกิดจากการรวมคำของคำว่าสีน้ำเงิน/เขียว (ของใบไม้) และคำว่าฤดูใบไม้ผลิ ให้ความหมายง่าย ๆ ว่าเป็นวัยแห่งการเริ่มต้น วัยที่เพิ่งผลิบาน หรือเป็นวัยที่มีอภิสิทธิ์อย่างเต็มที่ ที่จะดิ้นรนกระเสือกกระสนค้นหาความหมายของชีวิต... อ่านต่อ
คำถามของชาวต่างชาติที่คนญี่ปุ่นตอบไม่ค่อยจะได้ (ตอนที่ 2)
ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมเฉพาะตัวมากนะครับ ทั้งวัฒนธรรมดั้งเดิมที่มีมาแต่โบราณและวัฒนธรรมสมัยใหม่ที่เรียกกันว่า วัฒนธรรมป๊อป และหลายครั้งที่ความเฉพาะตัวของชาวญี่ปุ่นเหล่านี้กลายเป็นสิ่งที่ชาวต่างชาติต้องตั้งคำถามว่า “ทำไม?”…และมีหลายคำถามที่ชาวญี่ปุ่นร่วม 90% ตอบไม่ได้ครับ วันก่อนผมนำมาให้อ่านกันแล้ว 5 คำถาม วันนี้มาดูกันอีก 5 คำถามนะครับ พร้อมแล้วก็ไปอ่านกันเลยครับ!! ทำไมบนปราสาทต้องมีปลา? เวลาไปเที่ยวญี่ปุ่นเคยสังเกตตามหลังคาปราสาทกันไหมครับว่าจะมีปลาที่ชี้หางขึ้นฟ้าอยู่บนนั้น ญี่ปุ่นเรียกว่า ชาจิโฮโกะ ว่าแต่ทำไมจะต้องเอาชาจิโฮโกะไปไว้บนนั้นกันนะ?... อ่านต่อ
คำถามของชาวต่างชาติที่คนญี่ปุ่นตอบไม่ค่อยจะได้
เรื่องบางเรื่องในประเทศของเรา มันเป็นเรื่องใกล้ตัวจนคนในประเทศไม่เคยนึกสงสัยหรือตั้งคำถามนะครับ แต่พอถูกชาวต่างชาติถามขึ้นมาก็ถึงได้นึกสงสัยว่า “เออ ทำไมล่ะ?” แล้วบางทีเราเองก็หาคำตอบไม่ได้เหมือนกันนะครับ อย่างตัวผมเคยถูกเพื่อนต่างชาติทั้งฝรั่ง ญี่ปุ่น เกาหลี จีน ถามคำถามเดียวกันเลยครับ “ทำไมเมืองไทยมีกะเทยเยอะจัง?”…ผมก็ตอบไม่ได้เหมือนกันละครับ ฮ่า ๆ แน่นอนว่าไม่ใช่แค่เมืองไทยคนไทยนะครับที่ตอบคำถามอะไรแบบนี้ไม่ได้ คนญี่ปุ่นเองก็เจออะไรแบบนี้เหมือนกัน และวันนี้ผมจะพาไปพบกับ 5... อ่านต่อ
วาเลนไทน์ในญี่ปุ่น: ทำไมผู้หญิงต้องให้ช็อกโกแลตผู้ชาย ?
สุขสันต์วันวาเลนไทน์ค่ะทุกคน หากพูดถึงวันวาเลนไทน์ นอกจากจะเป็นเทศกาลเฉลิมฉลองของฝั่งยุโรปแล้ว ประเทศฝั่งเอเชียอย่างญี่ปุ่นเขาก็ไม่น้อยหน้านะคะ แถมยังมีวัฒนธรรมเฉพาะตัวอย่างการที่ผู้หญิงต้องให้ช็อกโกแลตผู้ชาย ว่าแต่ มันเกิดขึ้นมาได้ยังไงนะ ? ก่อนอื่นเราจะพาไปดูอิมเมจที่แท้จริงของวันวาเลนไทน์กันก่อนนะคะ ว่าแรกเริ่มเลยเนี่ย มันเป็นวันแบบไหน วาเลนไทน์ที่แท้จริง เราลองมาดูประวัติศาสตร์และอิมเมจที่แท้จริงของวันวาเลนไทน์กันค่ะ บางคนอาจจะเคยทราบมาบ้างแล้ว งั้นจะขอเล่าพอเป็นสังเขปนะคะ วันวาเลนไทน์มีต้นกำเนิดจากอิตาลี ในยุคจักรวรรดิโรมันโบราณ วันที่... อ่านต่อ
สูตรกับข้าว เรื่องราวชีวิต จาก Grandma’s Recipe
เมื่อนึกถึงกับข้าวฝีมือคุณย่า/คุณยาย ทุกคนคงนึกถึงรสชาติของกับข้าวที่หากินที่ไหนไม่ได้อีกแล้ว แต่อาหารในจานข้าวบอกเรื่องราวอะไรได้อีกบ้าง? นี่คือคำถามอันเป็นที่มาของโปรเจคต์ Grandma’s Recipe ค่ะ “เพราะอาหารที่ดีสร้างความสุข” โปรเจคต์ Grandma’s Recipe ริเริ่มมาจากนากามุระ ยู (中村優) ผู้ก่อตั้ง 40creations เว็บไซต์ที่เผยแพร่แนวคิดและสูตรอาหารที่ค้นพบระหว่างการเดินทางทั่วโลก นากามุระ... อ่านต่อ
ผู้อยู่เบื้องหลังและความสำคัญของดนตรีบรรเลงในรถไฟญี่ปุ่น
ถ้าให้นึกถึงรถไฟในประเทศญี่ปุ่น นอกจากความสะดวกรวดเร็ว ความตรงต่อเวลา และความเบียดเสียดแล้ว ก็คงจะต้องนึกถึงเสียงดนตรีบรรเลงสั้น ๆ ลอยแว่วเข้ามาในหูอย่างไม่อาจปฏิเสธเลยใช่ไหมครับ!? โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ ๆ อย่างโตเกียวและโอซากา เมื่อรถไฟกำลังจะเข้าเทียบและก่อนออกจากชานชลา ดนตรีอันไพเราะก็จะดังขึ้น ซึ่งภาษาญี่ปุ่นเรียกว่า “ฮัชชะ เมโลดี”「発車メロディー」หรือทำนองเพลงที่ดังขึ้นเมื่อรถออกนั่นเองครับ เรื่องราวและความสำคัญของ “ฮัชชะ เมโลดี”「発車メロディー」... อ่านต่อ
ทำไมคนญี่ปุ่นใช้กิ่งไม้มีหนามแหลมและหัวปลาซาร์ดีนไล่สิ่งชั่วร้ายในวันที่ 3 กุมภาพันธ์
วันที่ 3 เดือนกุมภาพันธ์ตามปฏิทินจันทรคติของทุกปีเป็นวันก่อนวันเริ่มต้นฤดูใบไม้ผลิหรือเซ็ตสึบุน (Setsubun) ในวันนี้จะมีกิจกรรมหลากหลายเพื่อปัดเป่าสิ่งชั่วร้ายและเสริมสร้างความเป็นมงคลและความโชคดีในชีวิต เช่น การปาถั่วเพื่อไล่ปิศาจ และการรับประทานเอโฮมากิ (eho-maki) หรือซูชิม้วน เพื่อเสริมสร้างความเป็นมงคลและความโชคดี นอกจากกิจกรรมดังกล่าวแล้วคนญี่ปุ่นทางตะวันตกก็มีการประดับบ้านด้วยกิ่งไม้ที่มีหนามแหลมและหัวปลาซาร์ดีนย่างหรือฮิอิรากิ อิวาชิ (Hiiragi Iwashi) มารู้กันนะคะว่าทำไมคนญี่ปุ่นจึงประดับบ้านด้วยกิ่งไม้มีหนามแหลมและหัวปลาซาร์ดีน เหตุผลที่คนญี่ปุ่นทางตะวันตกใช้กิ่งไม้มีหนามแหลมและหัวปลาซาร์ดีนประดับบ้านในวันที่ 3... อ่านต่อ
ซันชิน เครื่องดนตรีที่บรรเลงท่วงทำนองของโอกินาว่า
ถ้าเดินตามถนนคกคุไซโดริหรือตามสถานที่ท่องเที่ยวต่างๆ ของโอกินาว่า หลายคนน่าจะได้ยินเสียง “ซันชิน (三線)” เครื่องดนตรีพื้นเมืองของโอกินาว่าคลออยู่ในบรรยากาศ ซึ่งทำนองที่ขึ้นๆ ลงๆ ชวนให้นึกถึงภาพคลื่นทะเลก็ชวนติดหูอยู่ไม่น้อย แต่นอกจากนี้ ซันชินยังเป็นเครื่องดนตรีที่สามารถแทนวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ของโอกินาว่าอีกด้วย ว่าแล้วก็เตรียมหูฟังให้พร้อม แล้วให้ซันชินเล่าเรื่องโอกินาว่าให้เราฟังกัน ซันชิน เครื่องดนตรีที่อยู่คู่โอกินาว่า ซันชินเป็นเครื่องดนตรีที่มีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 14 โดยมีต้นกำเนิดจากจีน... อ่านต่อ
เพราะอะไรคนโอกินาว่าถึงนิยมกินหมู ทั้งที่เป็นจังหวัดเกาะติดทะเลแท้ ๆ
ในอดีตโอกินาว่าเคยมีเอกราชเป็นของตัวเอง ดังนั้นทั้งภาษา วัฒนธรรม รวมถึงอาหารการกินจึงค่อนข้างแตกต่างจากคนบนเกาะใหญ่ อาหารประจำท้องถิ่นที่ชาวโอกินาว่าภูมิใจนำเสนออย่าง “ราฟุเต” (หมูสามชั้นตุ๋น) ก็มีส่วนประกอบหลักคือ “เนื้อหมู” ยิ่งไปกว่านั้น ที่นี่มีการเลี้ยงหมูสายพันธุ์พื้นเมืองที่เรียกว่า “อากู” (Agu) เป็นหมูที่มีไขมันแทรกเป็นเส้น ๆ รสชาติอร่อย และเป็นที่รู้จักกันทั่วประเทศ แต่สงสัยกันไหมคะว่า... อ่านต่อ
“โชจินเรียวริ” อาหารเจของพระญี่ปุ่น
โชจินเรียวริ (精進料理) คือ อาหารเจหรือมังสวิรัติแบบญี่ปุ่นที่รับประทานในวัด เดิมทีเป็นอาหารสำหรับพระญี่ปุ่นและผู้ที่ไปปฏิบัติธรรมที่วัด แต่ทุกวันนี้คนทั่วไปหรือนักท่องเที่ยวอย่างเรา ๆ ก็สามารถหาทานได้เช่นกัน ด้วยความที่โชจินเรียวริเป็นอาหารที่ไม่มีส่วนผสมของเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทำให้ได้รับความนิยมในหมู่ผู้ที่ทานอาหารมังสวิรัติและวีแกนในปัจจุบันด้วย มารู้จักกับอาหารเจสไตล์ญี่ปุ่นหรือโชจินเรียวริกันค่ะ หลักการของโชจินเรียวริ โชจินเรียวริมีต้นกำเนิดที่ประเทศจีน โดยเข้าสู่ประเทศญี่ปุ่นผ่านพระโดเก็น ผู้ก่อตั้งพุทธศาสนานิกายเซ็น และเริ่มแพร่หลายในญี่ปุ่นพร้อม ๆ กับพุทธศาสนานิกายเซ็นในศตวรรษที่ 13... อ่านต่อ
