รู้หรือไม่?? ในสมัยเอโดะมีอาหารฟาสต์ฟู้ดด้วยนะ

ปัจจุบันในญี่ปุ่นมีร้านอาหารฟาสต์ฟู้ดมากมาย ประกอบกับวิถีชีวิตอันเร่งรีบ ร้านอาหารเหล่านี้จึงตอบโจทย์ไลฟ์สไตล์ชีวิตของชาวญี่ปุ่นได้เป็นอย่างดี อาหารฟาสต์ฟู้ด หรือ อาหารจานด่วนนั้น อยู่คู่กับวัฒนธรรมการกินของชาวญี่ปุ่นมาตั้งแต่สมัยเอโดะ (ประมาณ 300 กว่าปีที่แล้ว) และค่อนข้างเป็นที่ชื่นชอบของชาวเมือง อาหารฟาสต์ฟู้ดในสมัยเอโดะ จะมีอะไรบ้าง จะมีส่วนคล้ายกับฟาสต์ฟู้ดในปัจจุบันหรือไม่ วันนี้จะพาไปรู้จักอีกมุมของวัฒนธรรมอาหารของชาวญี่ปุ่นในสมัยเอโดะกันค่ะ

明治時代のモースの写真やバードの描いた絵から、蕎麦に使う「丼鉢」が茶碗ぐらいの大きさしかなかったことがわかります。
さらに他の文献から、江戸時代の「丼鉢」の大きさを検証します。 pic.twitter.com/UjpGRjuBlf
— 近代食文化研究会@「牛丼の戦前史」発売中 (@ksk18681912) July 4, 2018

เมื่อพูดถึง “เอโดะฟาสต์ฟู้ด” ต้องนึกถึง 3 สิ่งนี้

โซบะ ซูชิ และ เทมปุระ 3 อย่างนี้ ถือเป็นตัวแทนมื้ออาหารในยามเร่งด่วนของชาวเมืองเอโดะ ภายในเมืองเอโดะนั้น เต็มไปด้วยแผงลอยและร้านหาบเร่เดินขายอยู่ทั่วทุกที่เลยทีเดียว หาบเร่ในสมัยนั้นมีความคล้ายที่ไทย แต่แตกต่างตรงที่ชาวเอโดะไม่ใช้ตะกร้า แต่จะใช้ชั้นที่ทำจากไม้ ภายในประกอบด้วยทั้งหมด 3 ชั้น สำหรับใส่ชาม ตะเกียบ เส้นโซบะ หม้อ รวมถึงเตาสำหรับอุ่น

สำหรับซูชิและเทมปุระ ในปัจจุบันอาจจะดูเป็นของกินที่มีราคา แต่สมัยเอโดะนั้นสามารถซื้อทานซูชิหรือเทมปุระที่ทำเสร็จใหม่ ๆ ได้ทันทีในราคาที่ไม่แพงมากนักตามแผงลอยเล็ก ๆ ข้างทาง ซูชิในสมัยเอโดะจะชิ้นใหญ่กว่าซูชิในปัจจุบัน ส่วนเทมปุระจะเป็นแบบเสียบไม้

江戸時代の屋台って最適化されてたんだね pic.twitter.com/bFWiSSDlZK
— 新米参与mayan (@mayan1969) December 9, 2018

江戸時代を振り返る画像。
『江戸の寿司屋台が月見行事に参加した様子（『東都名所高輪廿六夜待遊興之図』部分、歌川広重画）の拡大画像』
元記事 →『【画像あり】江戸時代のお寿司が、現代のお寿司といろいろ違う【値段や大きさ】』 https://t.co/KTDwna86Ty #江戸時代 #歴史 pic.twitter.com/Dl5AqUoR1i
— 江戸ガイド (@edo_guide) November 24, 2018

เหตุผลที่เอโดะฟาสต์ฟู้ดเป็นที่นิยมของชาวเมือง

วัฒนธรรมเอโดะฟาสต์ฟู้ดนั้นเกิดขึ้นและพัฒนามาจากการผสมผสานเหตุผลต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นสภาพสังคมในช่วงเวลานั้นหรือรสนิยมของชาวเมือง ซึ่งสรุปเป็นประเด็นสำคัญได้ดังนี้

1. เพื่อสนองความต้องการของแรงงานชายโสด

หลังจากเกิดไฟไหม้ครั้งใหญ่ในเมืองเอโดะ เมื่อ ค.ศ. 1657 สิ่งก่อสร้างได้ถูกทำลายเป็นจำนวนมาก จึงมีแรงงานชายจำนวนมากจากต่างภูมิภาคเข้ามาในเอโดะเพื่อบูรณะเมือง แรงงานส่วนใหญ่เป็นชายโสด ไม่มีครอบครัว จึงจำเป็นต้องออกไปกินอาหารนอกบ้าน และเอโดะฟาสต์ฟู้ดหาทานได้ง่าย ปรุงเสร็จเร็ว แถมราคาไม่แพงมากนัก แรงงานชายโสดจึงมักไปใช้บริการกัน

2. เลี่ยงทำอาหารในครัวเรือน เพื่อป้องกันไฟไหม้

การใช้ไฟในบ้านเรือนอาจเป็นส่วนหนึ่งของการเกิดไฟไหม้ ชาวเอโดะจึงเลี่ยงที่จะปรุงอาหารเอง แล้วออกมาข้าวกินนอกบ้านบ่อยครั้งขึ้น นอกจากนี้เพื่อเป็นการป้องกันอัคคีภัยจากการปรุงอาหาร รัฐบาลจึงได้ทำพื้นที่ว่าง และเปิดพื้นที่ริมถนนไว้สำหรับให้คนได้ออกมาซื้อขายอาหาร ด้วยเหตุผลนี้จึงทำให้วัฒนธรรมเอโดะฟาสต์ฟู้ดแผ่ขยายมากขึ้น