ซูชิน่าจะเป็นอาหารญี่ปุ่นที่คนต่างชาติรู้จักมากที่สุดแล้ว นอกจากเครื่องซูชิที่มีให้เลือกหลากหลาย วิธีการทำก็มีหลายแบบเช่นกัน ดังนั้นจึงไม่แปลกที่วิธีกินก็ไม่ได้มีแค่แบบเดียว ที่ผ่านมาคนญี่ปุ่นยังถกเถียงกันเองด้วยซ้ำ โดยเฉพาะประเด็นที่ว่า ซูชิต้องกินด้วยมือหรือตะเกียบ, เวลาที่จะจิ้มโชยุ ต้องเอาเครื่องซูชิจิ้ม หรือเอาด้านที่เป็นข้าวจิ้ม
ผลการสำรวจจากร้านซูชิสายพานเครือข่าย [เคียวตารุ] ระบุถึงวิธีการกินซูชิของคนญี่ปุ่น ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้นั้นค่อนข้างน่าตกใจทีเดียว ถึงจะเป็นแค่การสุ่มตัวอย่างก็ตาม
[ใช้ตะเกียบคีบกิน] ชนะขาดลอยทุกช่วงอายุ
เนื่องจากวันที่ 1 พฤศจิกายน ของทุกปี ถือเป็นวันซูชิ ทางร้านเคียวตารุจึงทำการสำรวจ จากชายหญิงอายุตั้งแต่ 20-59 ปี ในสัดส่วนที่เท่าๆกันทั้งสองเพศ เพื่อสอบถามหลาย ๆ ด้านเกี่ยวกับซูชิ ประเด็นที่น่าจับตามองที่สุดคือ ทานซูชิกันอย่างไร? มีคนแค่ 21.7% เท่านั้นที่ตอบว่าใช้มือ ส่วนคนที่ใช้ตะเกียบกินซูชิมีมากถึง 78.3% จึงพอจะสรุปได้คร่าว ๆ ว่า คนญี่ปุ่นสมัยนี้นิยมใช้ตะเกียบในการกินซูชิมากกว่าใช้มือหยิบกิน เมื่อแยกตามอายุจะพบว่า คนที่ตอบว่า “ใช้มือหยิบกิน” ส่วนมากเป็นคนอายุ 50 ปีขึ้นไปกว่า 26% ยิ่งอายุน้อยลงก็ยิ่งใช้มือกันน้อยลง คนรุ่น 20 กว่า ๆ ใช้มือหยิบซูชิกินแค่ 19.2% เท่านั้น
ส่วนหัวข้อที่ว่าเวลาจะจิ้มโชยุ เอาเครื่องซูชิจิ้ม หรือเอาด้านที่เป็นข้าวลงไปจิ้ม? ส่วนใหญ่กว่า 77.6% ยังคงเอาเครื่องซูชิไปจิ้มกับโชยุ มีแค่ 22.4% เท่านั้นที่เอาข้าวไปจิ้มกับโชยุ คนวัย 50 ปีขึ้นไป ตอบว่าเอาเครื่องซูชิไปจิ้มกับโชยุ มากที่สุดถึง 86.4% และยิ่งอายุน้อยลงตัวเลขนี้ก็จะยิ่งลดน้อยตามไปด้วย โดยคนรุ่น 20 กว่าๆมีแค่ 70.4% ที่เอาเครื่องซูชิไปจิ้มกับโชยุ
กินซูชิให้อร่อยตามที่พ่อครัวซูชิแนะนำ
แล้ววิธีกินซูชิที่ถูกต้องมันเป็นอย่างไรกันแน่? เอกสารเกี่ยวกับวิธีกินซูชิให้อร่อย ของสมาคมวิชาชีพซูชิญี่ปุ่น ที่มีพ่อครัวซูชิกว่า 500 คนอยู่ในสังกัด ระบุชัดเจนว่า “ที่จริงแล้วจะใช้มือหรือตะเกียบกินซูชิก็ได้ทั้งนั้น แต่ถ้าคำนึงถึงการกินโดยไม่ให้ข้าวซูชิหลุดร่วง และเอาไปจิ้มกินกับโชยุได้ง่ายล่ะก็ ใช้มือกินจะเหมาะกว่า แต่ว่าก่อนกินควรล้างมือให้สะอาดด้วย”
ตอนที่นิกิริซูชิถือกำเนิดขึ้นมา ตามร้านแผงลอยในยุคเอโดะ ลูกค้าต่างก็ยืนกินซูชิด้วยมือกันเป็นเรื่องปกติ แต่พอกาลเวลาผ่านไป ก็เริ่มมีการมานั่งเก้าอี้ที่เคาน์เตอร์ และใช้ตะเกียบคีบซูชิกิน
ส่วนในเรื่องการจิ้มโชยุ เอกสารระบุว่า “ให้หันเครื่องซูชิลงด้านล่าง แล้วเอาส่วนปลายของเครื่องซูชิแตะโชยุนิดหน่อยก็พอ” ขณะที่ซูชิประเภทที่จิ้มโชยุลำบาก อย่างเช่น หน้าไข่ปลาแซลมอน หรือกุงกันมากิ จะแนะนำให้เอาขิงดองมานิดหน่อยจิ้มโชยุ เอามาวางบนเครื่องซูชิแล้วค่อยกิน
โดยส่วนตัวผู้เขียนชอบการกินด้วยมือมากกว่าใช้ตะเกียบ เพราะมันควบคุมซูชิได้ง่ายกว่า สามารถจิ้มโชยุได้โดยที่ข้าวไม่หลุดร่วง แต่ก็เข้าใจว่าบางคนไม่อยากให้มือเลอะและกลัวว่าจะไม่สุภาพเลยใช้ตะเกียบ การใช้มือหยิบซูชิก็ไม่ใช่เรื่องที่ผิดมารยาท เป็นวิธีการกินซูชิที่ถูกต้องแบบดั้งเดิมด้วยซ้ำ แต่ถึงจะใช้ตะเกียบก็ไม่ได้เสียหายอะไรเช่นกัน เอาเป็นว่าเลือกวิธีรับประทานกันได้ตามความถนัดเลยครับ แต่มีเรื่องที่ขอแนะนำนิดหน่อย นั่นคืออย่าเอาส่วนที่เป็นข้าวไปจิ้มโชยุจะดีกว่านะครับ นอกจากข้าวจะเละง่ายแล้ว ยังอาจเค็มเกินไปจนทำลายรสชาติแท้ ๆ ของซูชิทั้งชิ้นด้วย
