หากพูดถึงปีศาจที่มีจมูกยาว ใบหน้าสีแดง ร่างกายสูงใหญ่ เชื่อว่าเพื่อนๆ หลายท่านคงนึกถึง “เท็งงุ (天狗)” หนึ่งในปีศาจโบราณที่มีชื่อเสียงโด่งดังของประเทศญี่ปุ่นใช่ไหมครับ แม้กระทั่งในปัจจุบัน ตำนานของเท็งงุก็ยังคงหลงเหลือให้ได้ยินอยู่ในแทบทุกพื้นที่ของประเทศญี่ปุ่น จนอาจเรียกได้ว่าเป็นปีศาจที่อยู่คู่บ้านคู่เมืองมาตั้งแต่สมัยโบราณเลยก็ว่าได้ แต่เพื่อนๆ หลายท่านอาจจะยังไม่รู้ว่าปีศาจตนนี้มีที่มาที่ไปอย่างไร ดังนั้น ในวันนี้ผมจะขออาสาพาเพื่อนๆ ไปทำความรู้จักกับเท็งงุ หนึ่งในปีศาจชื่อดังของประเทศญี่ปุ่นกันครับ
ลักษณะของ “เท็งงุ (天狗)”
ตำนานหรือเรื่องเล่าขานของเท็งงุนั้นได้รับการบอกเล่าสืบทอดกันมาตั้งแต่สมัยญี่ปุ่นโบราณ กล่าวกันว่าเท็งงุจะอาศัยอยู่ในส่วนลึกของภูเขา เป็นปีศาจที่มีจมูกยาว ใบหน้าสีแดง ร่างกายสูงใหญ่ และมีพัดใบไม้เป็นของคู่กาย นอกจากนี้ยังสามารถบินบนท้องฟ้า และสามารถควบคุมสภาพอากาศได้ด้วย บางพื้นที่ก็นับถือเท็งงุในฐานะที่เป็นเทพองค์หนึ่ง แต่บางพื้นที่ก็เชื่อว่าเท็งงุเป็นปีศาจที่สร้างความหวาดกลัวให้กับมนุษย์ ขึ้นอยู่กับเรื่องเล่าที่สืบทอดต่อกันมาของผู้คนที่อาศัยอยู่ในพื้นที่นั้นๆ
ต้นกำเนิดของ “เท็งงุ (天狗)”ในประเทศจีน
กล่าวกันว่าคำว่า “เท็งงุ (天狗)” มีต้นกำเนิดมาจากประเทศจีน โดยในสมัยโบราณชาวจีนมีความเชื่อว่าดาวตกคือสุนัขแห่งสวรรค์ที่วิ่งถลาลงมาสู่พื้นโลก ซึ่งคำว่าสวรรค์หรือท้องฟ้าจะเขียนด้วยตัวอักษรจีนว่า “天” (เทียน) และคำว่าสุนัข จะเขียนด้วยตัวอักษรจีนว่า “狗” (โก่ว) เมื่อนำตัวอักษรทั้งสองคำมาเขียนต่อกัน “天狗” (เทียนโก่ว) จึงแปลว่า “สุนัขแห่งสวรรค์” และต่อมาได้ออกเสียงเพี้ยนจนกลายเป็นคำว่า “เท็งกุ” หรือ “เท็งงุ” ในภาษาญี่ปุ่นนั่นเอง แต่อย่างไรก็ดี ชาวจีนในขณะนั้นกลับมีความเชื่อว่าสุนัขแห่งสวรรค์หรือเท็งงุคือดาวตกที่ถือเป็นลางร้าย
นอกจากนี้ยังเชื่อกันว่าจันทรุปราคาก็เกิดจากฝีมือของเท็งงุเช่นกัน เนื่องจากในสมัยก่อนนั้นการเกิดจันทรุปราคา ถือว่าเป็นปรากฏการณ์ที่ไม่สามารถหาเหตุผลมาอธิบายได้ จึงทำให้ชาวจีนสมัยนั้นเชื่อกันว่าเท็งงุกำลังกลืนกินพระจันทร์เข้าไป ซึ่งถือเป็นลางร้ายด้วยเช่นกัน และเมื่อเชื่อกันว่าทั้งดาวตก ทั้งการเกิดจันทรุปราคาล้วนแต่เป็นลางร้ายทั้งสิ้น ดังนั้น คำว่าเท็งงุจึงถือเป็นคำอัปมงคลสำหรับชาวจีนสมัยโบราณ
ต้นกำเนิดของ “เท็งงุ (天狗)” ในประเทศญี่ปุ่น
สำหรับประเทศญี่ปุ่น ชื่อของเท็งงุได้ปรากฏขึ้นเป็นครั้งแรกในพงศาวดารนิฮงโชะกิที่เขียนขึ้นราว ค.ศ. 720 โดยได้บันทึกไว้ว่าในขณะที่ชาวบ้านกลุ่มหนึ่งกำลังส่งเสียงเอะอะว่า “ดูนั่นสิ ดาวตก !” ซึ่งในขณะนั้นได้มีพระสงฆ์รูปหนึ่งที่เพิ่งเดินทางกลับมาจากประเทศจีนได้เดินผ่านมาพอดี และได้บอกกับชาวบ้านกลุ่มนั้นว่า “ไม่ได้เรียกว่าดาวตกหรอก แต่เรียกว่าเท็งงุต่างหากล่ะ” หลังจากนั้นจึงเกิดความเชื่อว่าเท็งงุก็คือดาวตกนั่นเอง
แต่ทว่า ในยุคสมัยเฮอัน (ราวปี ค.ศ. 794~ค.ศ. 1185) ได้มีหนังสือเรื่องเล่าขานที่ชื่อว่า อุสึโฮะ โมโนกาตาริ ซึ่งเขียนขึ้นในช่วงกลางยุคสมัยเฮอัน มีจำนวนตอนทั้งหมด 20 ตอน แต่กลับไม่มีตอนไหนเลยที่กล่าวถึงเรื่องราวของเท็งงุไว้อย่างชัดเจนเป็นรูปธรรม ทำให้ความเชื่อที่ว่าเท็งงุคือดาวตกตามที่ได้บันทึกไว้ในพงศาวดารนิฮงโชะกิเริ่มเสื่อมถอยลง หลังจากนั้น เรื่องเล่าขานของเท็งงุก็ได้มีความหลากหลายและแตกต่างกันไปตามแต่ละพื้นที่ของประเทศญี่ปุ่น บางพื้นที่ก็กล่าวว่าเท็งงุคือเทพที่ควรกราบไหว้บูชา บางพื้นที่ก็กล่าวว่าเป็นปีศาจที่สร้างความหวาดกลัวให้กับมนุษย์
เท็งงุอาจเป็นเพียงแค่ชาวต่างชาติ ?
นอกจากตำนานเท็งงุที่ได้กล่าวไว้ในข้างต้นแล้ว บางความเชื่อก็กล่าวกันว่าแท้จริงแล้วเท็งงุอาจเป็นเพียงแค่ชาวต่างชาติที่เพิ่งมาเหยียบแผ่นดินญี่ปุ่นเป็นครั้งแรก จากนั้นก็ได้ลงหลักปักฐานใช้ชีวิตอยู่ในป่าลึกของภูเขา แต่เนื่องจากรูปร่างหน้าตาของชาวต่างชาตินั้นแตกต่างจากชาวญี่ปุ่นอย่าสิ้นเชิง จึงทำให้ชาวญี่ปุ่นในสมัยนั้นเข้าใจผิดคิดว่าชาวต่างชาติที่ตนพบเห็นนั้นคือปีศาจที่อาศัยอยู่ในป่านั่นเอง
สรุปเนื้อหาจาก : jpnculture
ผู้เขียน : Aongsama
