หากไปเยือนญี่ปุ่นโดยเฉพาะแถบคันไซก็มักจะเห็นร้านขายของฝากวางจำหน่ายผักดองขึ้นชื่อ คือ คะสึ– ซึเกะ (Kasu Zuke) หรือผักดองที่ได้จากการนำผักมาหมักดองในกากสาเก นอกจากการนำมาดองผักแล้วกากสาเกยังถูกนำมาใช้ประโยชน์มากมายค่ะ
กากสาเกและประโยชน์ต่อสุขภาพ
กากสาเก (Sake kasu) เป็นส่วนของแข็งที่เหลือทิ้งจากกระบวนการหมักสาเก ซึ่งในการหมักสาเกแต่ละครั้งนั้นร้อยละ 75 ของสารตั้งต้นจะถูกเปลี่ยนไปเป็นสาเกและจะมีกากสาเกเหลืออยู่ประมาณร้อยละ 25 กากสาเกมีปริมาณแอลกอฮอล์ประมาณ 8 เปอร์เซ็นต์และมีสารอาหารมากมาย เช่นโปรตีน คาร์โบไฮเดรต เส้นใยอาหาร วิตามิน กรดอินทรีย์และเกลือแร่ เป็นต้น กากสาเกมีประโยชน์ต่อร่างกายในการช่วยบรรเทาอาการโรคเบาหวาน ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดและช่วยบำรุงผิวพรรณให้มีสุขภาพผิวที่ดี
การนำกากสาเกมาใช้ประโยชน์แบบคนญี่ปุ่น
คนญี่ปุ่นสามารถหาซื้อกากสาเกได้ตามซุปเปอร์มาร์เก็ตหรือจากโรงงานผลิตสาเก ด้วยประโยชน์ที่มากมายคนญี่ปุ่นนำกากสาเกมาใช้ประโยชน์ดังต่อไปนี้
การนำมาดองผัก (Kasu-Zuke)
ผักดองคะสึ ซึเกะ หรื อนาระ ซึเกะ (Nara-zuke) เป็นผักดองขึ้นชื่อในเขตคันไซที่เกิดขึ้นในสมัยนาราคือเมื่อประมาณ 1,200 ปีที่แล้ว ผักดองคะสึ ซึเกะถูกคิดค้นโดยพระญี่ปุ่นซึ่งนำผักต่าง ๆ เช่น เมลอนอ่อน บวบขาว แตงกวาและมะเขือม่วง เป็นต้น มาดองในกากสาเก ผักดองชนิดนี้ถูกใช้เป็นอาหารที่นำไปรับประทานในระหว่างออกรบทำสงครามในยุคซามูไร เมื่อเข้าสู่สมัยเอโดะซึ่งเป็นยุคที่มีการขยายกิจการเหล้าสาเก ผักดองชนิดนี้ก็ถูกแพร่หลายไปทั่วญี่ปุ่นและได้กลายเป็นที่นิยมจนถึงปัจจุบัน
นำกากสาเกมาปรุงอาหาร
เมนูอร่อยที่คนญี่ปุ่นนิยมนำกากสาเกมาปรุงอาหาร คือนำมาใช้เป็นส่วนผสมในการย่างปลาหรือเนื้อ และนำมาใช้แทนมิโซะในการทำซุปสำหรับรับประทานในช่วงฤดูหนาว ดังเช่น ซุปคะสึ หรือ Kasujiru ซุปชนิดนี้ที่มีส่วนผสมของน้ำซุปที่ได้จากดาชิและกากสาเก (บางตำรับอาจเติมมิโซะลงไปเล็กน้อย) และเติมเนื้อปลาซาลมอนเค็มและผักต่าง ๆ เช่น แครอท บุก หอมใหญ่และโกโบลงไป ซุปคะสึนอกจากจะช่วยคลายหนาวแล้วยังจัดเป็นซุปที่มีประโยชน์เพื่อสุขภาพเหมาะสำหรับคนที่ชอบอาหารคลีนเป็นอย่างดีค่ะ
นำกากสาเกมาทำสาเกหวาน
สาเกหวานมีประโยชน์ต่อร่างกายเนื่องจากการอุดมไปด้วยวิตามินและกรดอินทรีย์ คนญี่ปุ่นดื่มสาเกหวานได้ทั้งปีทั้งในแบบร้อนเพื่อคลายหนาวและแบบเย็นเพื่อบรรเทาอาการเหนื่อยล้าจากความร้อน ตลอดจนเพื่อความงามของผิวพรรณ วิธีการทำสากเหวานจากกากสาเกทำได้ง่ายๆดังต่อไปนี้ คือนำส่วนผสมของกากสาเก 120 กรัม น้ำ 600 มิลลิลิตร น้ำตาล 4 ช้อนโต๊ะ เกลือเล็กน้อย และขิงขูด 1-2 ช้อนโต๊ะ มาตั้งไฟอ่อนๆ คนให้ละลายจนพอเดือด ก็จะได้สาเกหวานที่มีปริมาณแอลกอฮอล์เล็กน้อยมาดื่มเพื่อเสริมสร้างสุขภาพที่ดีของร่างกายและผิวพรรณค่ะ
นอกจากประโยชน์ข้างต้นแล้วบริษัทเครื่องสำอางมากมายได้นำกากสาเกซึ่งอุดมไปด้วยวิตามิน B6 กรดโฟลิกและกรดอินทรีย์ มาใช้เป็นส่วนประกอบของผลิตภัณฑ์เพื่อความงามต่าง ๆ เช่นสบู่ และครีมพอกหน้า เป็นต้น
สิ่งหนึ่งที่ผู้เขียนรู้สึกชื่นชมคนญี่ปุ่นคือการใช้ประโยชน์จากสิ่งเหลือใช้อย่างคุ้มค่า การรู้จักสรรหาเมนูอาหารเพื่อประโยชน์ต่อร่างกาย ตลอดจนการสร้างผลิตภัณฑ์จากสิ่งเหลือใช้เพื่อให้เป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป ผู้เขียนเองก็เป็นคนหนึ่งที่ชอบเมนูอาหารจากกากสาเกมาก ๆ ค่ะ
