คนญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมการมอบของขวัญและของฝากกันในโอกาสต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นสวัสดีปีใหม่ กลับไปเยี่ยมบ้านเกิด แวะไปเยือนบ้านญาติ ไปเจอพ่อแม่แฟน หรือแม้กระทั่งกลับจากการทำงานในต่างจังหวัด ซึ่งหนึ่งในของฝากยอดนิยมที่คนญี่ปุ่นมักจะให้กันก็คือขนมญี่ปุ่นนั่นเอง วันนี้เราจะพามารู้จักกับขนมญี่ปุ่น 5 ชนิดที่เป็นสัญลักษณ์แสดงถึงความโชคดี หรือ เอ็งคิโมะโนะ (縁起物) หากใครที่กำลังมองหาของฝากอยู่ละก็ รับรองว่าเลือกตามนี้ไม่มีพลาดแน่นอน
โคฮาคุมังจู (紅白饅頭) หรือขนมมังจูแดงขาว
ถ้าพูดถึงขนมแห่งความปิติยินดี สิ่งแรก ๆ ที่นึกถึงคงจะเป็นโคฮาคุมังจู หรือ ขนมหมั่นโถวแบบญี่ปุ่นไส้ถั่วแดงนี่แหละค่ะ คนญี่ปุ่นมักจะให้ขนมนี้กันในโอกาสเข้ารับการศึกษา จบการศึกษา อีกทั้งยังใช้เป็นของตอบแทนแขกที่มาร่วมงานแต่งงาน
ตั้งแต่สมัยโบราณ คนญี่ปุ่นมักจะเลือกของที่มีสีแดงและสีขาวมาใช้เวลาฉลองเรื่องยินดี ความเชื่อนี้มีคำอธิบายหลากหลาย แต่ทฤษฏีที่ดูจะมีน้ำหนักก็คือ สีแดง หรือ อากะ (赤) แสดงถึงเด็กเล็ก หรือ อากะจัง (赤ちゃん) ซึ่งใช้อักษรคันจิตัวเดียวกัน สื่อถึงการกำเนิด และสีขาว หรือ ชิโระ (白) แสดงถึงชุดญี่ปุ่นสีขาวที่ใช้ในงานศพ หรือ ชิโระโชโซะคุ (白装束) สื่อถึงความตายและการจากลา เมื่อสีแดงและสีขาวมาอยู่ด้วยกัน จึงสื่อถึงชีวิตของมนุษย์ตั้งแต่เกิดจนถึงบั้นปลายนั่นเอง
ถั่วแดงที่ใช้เป็นไส้ของขนม ก็เป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีที่ช่วยปัดเป่าปีศาจร้ายหรือสิ่งไม่ดีออกไป คนญี่ปุ่นมักจะทานกันในโอกาสแห่งความปิติยินดีมาตั้งแต่สมัยโบราณ
โคฮาคุมังจูสามารถตกแต่งได้หลายรูปแบบ ไม่ว่าจะปั๊มตัวอักษรคันจิที่แปลว่ายินดี หรือ ชุคุ (祝) ลงไปหรือตกแต่งเป็นรูปกระต่าย สาเหตุที่เป็นกระต่ายก็เพราะว่ากระต่ายเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีอีกเช่นกัน กระต่ายกระโดดได้อย่างโลดแล่นและรวดเร็ว จึงสื่อถึงการก้าวไปข้างหน้าเรื่อย ๆ อย่างเป็นจังหวะ ไม่มีสะดุด แสดงถึงความสำเร็จ ถือได้ว่ากระต่ายเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีที่จะนำพาความก้าวหน้าอย่างก้าวกระโดดมาให้
ฮานะบิระโมจิ (花びら餅) หรือขนมโมจิกลีบดอกไม้
ฮานะบิระโมจิ หรือขนมโมจิแผ่นสีแดงขาวซ้อนกัน สอดไส้ด้วยรากโกะโบต้มหวานและซอสมิโซะ เป็นขนมที่ใช้แสดงความยินดีในโอกาสขึ้นปีใหม่ ฮานะบิระโมจิในปัจจุบันมีรากเหง้ามาจากอาหารขึ้นปีใหม่ดั้งเดิมในพระราชวังสมัยเฮอัน โดยแรกเริ่มเดิมทีนั้น จะใช้โมจิรูปทรงกลมสีขาวเป็นฐาน แล้ววางโมจิทรงสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูนสีแดงไว้ข้างบน จากนั้นก็วางอาหารอื่น ๆ ลงบนนั้นอีกที ต่อมา ได้ปรับเปลี่ยนให้ง่ายดายมากขึ้น โดยเพียงแค่นำโมจิสีแดงและสีขาวมาซ้อนกัน แล้วใช้ห่ออาหารต่าง ๆ แทน
ซากุระโมจิ (桜餅) หรือขนมโมจิซากุระ
ซากุระโมจิเป็นขนมที่ได้แรงบันดาลใจจากใบของต้นซากุระ โดยนำใบของต้นซากุระที่แช่เกลือแล้วมาห่อโมจิสีชมพู ทำให้เวลาทานจะได้กลิ่นหอมหวนจากใบซากุระด้วย จุดน่าสนใจก็คือ ซากุระโมจิของญี่ปุ่นแถบตะวันออก (คันโต) กับแถบตะวันตก (คันไซ) นี่ไม่เหมือนกัน โดยแบบคันโตโมจิสีชมพูจะมีลักษณะเป็นแผ่นบางเหมือนเครป นำมาพับครึ่งประกบกัน ส่วนแบบคันไซโมจิสีชมพูจะมีรูปร่างกลมพื้นผิวไม่เรียบ แต่ไม่ว่าจะเป็นรูปแบบไหน ซากุระโมจิก็เป็นขนมที่สื่อถึงความโชคดี อีกทั้งยังเป็นขนมประจำวันเด็กผู้หญิง (วันที่ 3 มีนาคมของทุกปี) และคำแสดงถึงฤดูใบไม้ผลิที่มักใช้ในบทกลอนอีกด้วย
ชิมาคิ (粽) หรือบะจ่างญี่ปุ่น
ชิมาคิเป็นขนมที่ใช้ไหว้เทพเจ้าในวันที่ 5 พฤษภาคมของทุกปี มาจากประเทศจีน โดยในประเทศจีนนั้นจะทำชิมาคิขึ้นมาเพื่อบูชาเทพเจ้าในวันที่ 5 พฤษภาคม และแจกจ่ายให้กับญาติพี่น้องและคนรู้จัก วัฒนธรรมนี้สืบทอดมาถึงญี่ปุ่นด้วย และกลายเป็นสิ่งที่ทำกันในพิธีทันโกะโนะเซ็กกุ (端午の節句) ในพระราชวังเพื่อขับไล่ภัยอันตราย
โอคิอาการิโมนากะ (起き上がり最中) หรือ ขนมโมนากะตุ๊กตาล้มลุก
โมนากะ หรือขนมที่ทำจากฝาแป้งบาง ๆ สองอันประกบกันสอดไส้ต่าง ๆ เช่น ถั่วแดง ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีที่แสดงถึงความราบรื่นในชีวิตคู่ เนื่องจากฝาสองอันที่มาประกบกันอย่างเหมาะเจาะนั่นเอง
ส่วนตุ๊กตาล้มลุกนั้น แต่เดิมเป็นของเล่นพื้นเมืองในแถบพื้นที่ไอสึในจังหวัดฟุกุชิมะ ตุ๊กตาล้มลุกนั้น ไม่ว่าจะผลักให้ล้มสักกี่รอบก็จะลุกขึ้นมาเสมอ สื่อถึงความพยายามที่จะทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งต่อไป แม้ว่าจะล้มเหลวหลายครั้งก็ตาม ถือว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งความโชคดีที่แสดงถึงการปราศจากโรคปราศจากภัย และความปลอดภัยของคนในครอบครัว
เป็นอย่างไรกันบ้างคะ กับ 5 ขนมญี่ปุ่นแห่งความโชคดีที่แนะนำกันไป นอกจากจะรูปร่างหน้าตาสวยงาม กลิ่นหอมชวนชิม รสชาติอร่อยแล้วยังมีความหมายที่ดีอีก ใครที่กำลังหาของขวัญสำหรับโอกาสพิเศษหรือของฝากให้คนสำคัญ ก็อย่าลืมพิจารณาเพิ่มเข้าไปในตัวเลือกด้วยนะคะ
สรุปเนื้อหาจาก : wabisabi-nihon
ผู้เขียน : monaka
