พลูคาวหรือโดะคุดะมิ (どくだみ) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า (Houttuynia cordata) เป็นไม้เลื้อยที่มีใบเป็นรูปหัวใจสีเขียวสด และมีดอกสีขาวน่ารักอยู่ตรงปลายยอด พลูคาวเป็นพืชที่มีกลิ่นคาวและเป็นวัชพืชที่เจริญอย่างรวดเร็ว คนไทยนำพลูคาวมารับประทานสดแกล้มกับลาบและก้อย ส่วนคนญี่ปุ่นนิยมนำมาทำเป็นชาเพื่อสุขภาพ และนำสารสกัดมาใช้ประโยชน์กับผิวหนัง มารู้ถึงประโยชน์ของพลูคาว วิธีการสกัดสารที่มีประโยชน์ และวิธีการนำมาทำบาล์มกันนะคะ
ประโยชน์ของพลูคาวต่อผิวหนัง
พลูคาวประกอบไปด้วยสารดีคาโนอิลอะซีทัลดีไฮด์ (Decanoylacetaldehyde) ซึ่งมีฤทธิ์ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย และมีสารที่ช่วยต้านการอักเสบ ในอดีตคนญี่ปุ่นนำใบพลูคาวมารักษาบาดแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวกและบาดแผลเป็นหนอง ปัจจุบันคนญี่ปุ่นนำสารสกัดจากใบและดอกพลูคาวมาใช้เพื่อวัตุประสงค์หลากหลาย เช่น ใช้เป็นสเปรย์ฉีดป้องกันยุงและแมลง ทำเป็นบาล์มใช้ทาแก้คันหลังจากแมลงกัดต่อย รักษาอาการผดผื่นคัน รักษาแผลและแผลพุพอง อีกทั้งยังใช้สารสกัดจากดอกพลูคาวเป็นครีมเพื่อผิวขาวด้วย
วิธีการสกัดสารสำคัญจากพลูคาว
การสกัดสารจากพลูคาวอาจจะเลือกใช้ใบอย่างเดียว ดอกอย่างเดียว หรือใช้ใบและดอกผสมกันก็ได้ โดยมีวิธีการดังนี้คือ
วัตถุดิบ
- ใบพลูคาว 20 กรัม
- ดอกพลูคาว 10 กรัม
- วอดก้าหรือเหล้าขาวหรือโซจูที่มีความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ตั้งแต่ 35-40 เปอร์เซ็นต์
- ภาชนะมีฝาปิดมิดชิดที่ผ่านการต้มฆ่าเชื้อและผึ่งไว้จนแห้ง
วิธีทำ
1. นำใบพลูคาวและดอกพลูคาวมาล้างให้สะอาดและผึ่งลมไว้ให้แห้ง จากนั้นนำใบหรือดอก หรือทั้งใบและดอกมาใส่ในภาชนะให้มีความสูงประมาณ 8/10 ของความสูงของขวด
2. เติมวอดก้า เหล้าขาว หรือโซจูลงไปให้อยู่ในระดับ 9/10 ของความสูงของขวด ปิดฝาภาชนะให้มิดชิดและนำไปวางไว้ในที่เย็น เขย่าขวดวันละครั้งเพื่อให้ส่วนของใบและดอกพลูคาวจมอยู่ใต้แอลกอฮอล์ วางไว้ประมาณ 1-3 เดือน
3. กรองเอาแต่ส่วนใสของสารสกัดมาใส่ไว้ในภาชนะที่มีฝาปิดมิดชิด
วิธีการนำสารสกัดจากพลูคาวมาใช้ประโยชน์
1. ใช้เป็นสเปรย์กันยุง
วัตถุดิบ
- สารสกัดจากพลูคาว
- น้ำสะอาด
- ขวดสเปรย์สำหรับฉีดพ่น
วิธีทำ
นำสารสกัดจากพลูคาวมาเจือจางในน้ำด้วยอัตราส่วนของสารสกัด 1 ส่วนต่อน้ำ 2-3 ส่วน แล้วเทใส่ขวดสเปรย์ที่ล้างสะอาด จากนั้นจึงใช้ฉีดป้องกันยุงและแมลงต่างๆ แม้ว่าประสิทธิภาพการไล่ยุงและแมลงจะไม่สูงเหมือนผลิตภัณฑ์สเปรย์ไล่ยุง แต่สเปรย์จากสารสกัดพลูคาวจะปลอดภัยสำหรับเด็กและสัตวเลี้ยง
2. ทำบาล์มแก้คัน รักษาแผลและผดผื่นตามตัว
วัตถุดิบ
- สารสกัดจากพลูคาว 10 กรัม
- โจโจ้บาออยล์ 30 กรัม หากไม่มีก็ใช้น้ำมันมะพร้าวแทนได้
- ไขผึ้งหรือบีส์แวกซ์ (Beeswax) 5 กรัม
- น้ำมันหอมระเหยตามชอบ 10 หยด
วิธีทำ
1. เติมโจโจ้บาออยล์ลงในภาชนะขนาดเล็ก เติมไขผึ้งลงไป นำไปละลายโดยแช่ในอ่างน้ำร้อนพร้อมกับใช้ไม้เสียบลูกชิ้นคนจนไขผึ้งละลายหมด
2. นำภาชนะออกจากอ่างน้ำร้อนและเติมสารสกัดจากพลูคาวลงไป คนจนส่วนผสมเข้ากัน เมื่อส่วนผสมเริ่มขุ่นก็เติมน้ำมันหอมระเหยลงไป คนจนเข้ากัน
3. เทส่วนผสมใส่ตลับขนาดเล็ก วางไว้จนส่วนผสมเย็นและจับตัวเป็นครีม จากนั้นจึงนำไปใช้ทาแก้คันจากยุงกัด รักษาผดผื่นคัน และทาแผลขนาดเล็กได้
นอกจากพลูคาวแล้ว คนญี่ปุ่นยังสกัดสารจากสมุนไพร ได้แก่ โกฐจุฬาลัมพาและใบโลควอทหรือบีวะ เป็นต้น ด้วยวิธีการเช่นเดียวกับพลูคาว และนำมาใช้บำรุงผิวพรรณและรักษาอาการผื่นคัน บ้านเราก็หาสมุนไพรพลูคาวและโกฐจุฬาลัมพาได้ง่าย มีเวลาลองนำสมุนไพรเหล่านี้มาใช้ประโยชน์ดูนะคะ
สรุปเนื้อหาจาก: lovegreen, camp-quests