เกษตรกรญี่ปุ่นมีความพยายามเป็นอย่างมากในการนำวัสดุเหลือใช้มาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรเพื่อลดการใช้สารเคมี น้ำส้มควันไม้เป็นหนึ่งในวัสดุที่คนญี่ปุ่นนำมาใช้เพื่อประโยชน์ต่างๆ ทางการเกษตร มารู้จักน้ำส้มควันไม้และการนำไปใช้ประโยชน์ทางการเกษตรของคนญี่ปุ่นกันค่ะ
น้ำส้มควันไม้คืออะไร
น้ำส้มควันไม้ (木酢液, Mokusueki) เป็นผลผลิตพลอยได้ที่ได้จาการควบแน่นของควันในระหว่างการเผาถ่าน น้ำส้มควันไม้มีสีน้ำตาลแดง ใสและมีกลิ่นควัน คุณภาพของน้ำส้มควันไม้นั้นขึ้นอยู่กับต้นไม้ที่ใช้ อุณหภูมิในขณะที่เก็บรวบรวม และวิธีการทำให้บริสุทธิ์
น้ำส้มควันไม้ที่ได้จากการเผาถ่านไม้มีส่วนประกอบสำคัญดังนี้คือ น้ำ 90 เปอร์เซ็นต์ กรดอะซิติก 5 เปอร์เซ็นต์ และส่วนประกอบอื่นๆ ได้แก่ แอลกอฮอล์ เอสเทอร์ ฟีนอล และสารประกอบอินทรีย์ต่างๆ กว่า 200 ชนิด โดยมีสัดส่วนที่แตกต่างกันขึ้นกับชนิดของต้นไม้ที่นำมาเผา ทั้งนี้ต้นไม้ที่คนญี่ปุ่นนำมาเผาถ่านเพื่อทำน้ำส้มควันไม้ ได้แก่ ต้นไผ่ ต้นโอ๊ก และต้นบีช เป็นต้น
ประโยชน์ของน้ำส้มควันไม้
ใช้ฉีดพ่นเร่งการเจริญเติบโตของพืช
น้ำส้มควันไม้ช่วยเร่งการเจริญเติบโตของพืชได้ดี วิธีการนำมาใช้คือ นำน้ำส้มควันไม้มาเจือจางด้วยน้ำประมาณ 500 เท่า โดยมีวิธีการเจือจางง่ายๆ คือ เติมน้ำส้มควันไม้ 1 ช้อนชา หรือ 2 มิลลิลิตร ลงไปในน้ำ 1 ลิตร แล้วฉีดพ่นทั้งหน้าใบ หลังใบและลำต้นของพืชผัก
ใช้ฉีดพ่นเพื่อควบคุมแมลงศัตรูพืช
การฉีดพ่นพืชผักด้วยน้ำส้มควันไม้ที่เจือจางประมาณ 200-500 เท่า จะช่วยป้องกันแมลงศัตรูพืช เช่น เพลี้ยและไส้เดือนฝอยได้ดี โดยเมื่อเริ่มใช้ควรใช้ความเข้มข้นที่เจือจาง 500 เท่าก่อน ความเข้มข้นของน้ำส้มควันไม้ที่สูงเกินไปอาจจะมีผลเสียต่อการเจริญเติบโตของพืชผัก หากเจือจางที่ความเข้มข้นต่ำแล้วไม่มีผลในการควบคุมแมลงศัตรูพืช ก็ให้เพิ่มความเข้มข้นของน้ำส้มควันไม้ในปริมาณที่ไม่ทำลายพืชผักแต่มีประสิทธิภาพในการป้องกันแมลงศัตรูพืช
ใช้ฉีดพ่นเพื่อฆ่าเชื้อในดิน
ก่อนการปลูกพืชเกษตรกรญี่ปุ่นมักจะทำการฆ่าเชื้อโรคพืชและไส้เดือนฝอยในดินก่อน การใช้น้ำส้มควันไม้เป็นวิธีการหนึ่งที่ใช้ฆ่าเชื้อในดินได้ดี ซึ่งทำได้โดยการฉีดพ่นดินด้วยน้ำส้มควันไม้ที่นำมาเจือจาง 100-200 เท่า ก่อนปลูกพืชผักประมาณ 2 อาทิตย์
ใช้เป็นปุ๋ยให้แก่พืชผัก
นอกจากจะมีคุณสมบัติในการฆ่าเชื้อโรคและไส้เดือนฝอยแล้ว น้ำส้มควันไม้ยังเป็นปุ๋ยที่เร่งการเจริญเติบโตให้แก่พืชด้วย การฉีดพ่นน้ำส้มควันไม้ที่เจือจางประมาณ 1,000-2,000 เท่า ไปที่พืชผักและดินเดือนละ 2 ครั้ง จะช่วยเสริมการเจริญของรากพืชได้ดี
ข้อควรระวังในการใช้น้ำส้มควันไม้
แม้จะมีผลในการฆ่าหนอนและแมลงศัตรูพืช แต่น้ำส้มควันไม้อาจจะเป็นอันตรายต่อเด็กรวมถึงแมวและหมาในบ้านได้ ดังนั้นจึงควรวางไว้ให้ห่างมือเด็กและสัตว์เลี่ยง ไม่ให้ผิวหนังสัมผัสกับน้ำส้มควันไม้โดยตรง ไม่นำมาใช้รักษาโรคต่างๆในคน อีกทั้งไม่ควรวางน้ำส้มควันไม้ให้โดนแสงหรือใส่ในภาชนะที่ทำด้วยโลหะเป็นต้น
ในญี่ปุ่นมีผลิตภัณฑ์น้ำส้มควันไม้วางขายเพื่อเป็นทางเลือกของการปลูกพืชผักแบบไร้สารพิษ เมืองไทยเราก็มีน้ำส้มควันไม้วางจำหน่ายหลากหลายผลิตภัณฑ์ หากอยากทำการเกษตรแบบไร้สารพิษก็แนะนำให้ใช้น้ำส้มควันไม้แทนสารเคมีดูนะคะ
