โอกินาว่า เกาะทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศญี่ปุ่น มีภาษาและวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์แตกต่างจากญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่ เป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่คนไทยเราก็นิยมไปท่องเที่ยวกัน แต่ไหน ๆ ได้ไปเที่ยวแล้ว จะไม่เรียนรู้ภาษาถิ่นไว้สักหน่อยก็กระไรอยู่ บางคนอาจจะรู้จักหรือคุ้นเคยกับภาษาถิ่นคันไซ ภาษาถิ่นฮากาตะ แต่สำหรับภาษาถิ่นโอกินาว่าคงจะไม่ค่อยได้ยินใครพูดสักเท่าไหร่ใช่ไหมล่ะคะ วันนี้เราลองไปเรียนรู้ภาษาถิ่นโอกินาว่าที่น่าสนใจกันค่ะ
はいさい・はいたい (Haisai • Haitai)
มีความหมายว่า สวัสดี เทียบได้กับ こんにちは (Konnichiha) สามารถใช้ได้ทุกเวลา เช้ากลางวันเย็น โดยผู้ชายจะใช้ はいさい (Haisai) ส่วนผู้หญิงจะใช้ はいたい (Haitai) สามารถใช้ได้กับเพื่อนหรือคนสนิท แต่หากใช้กับผู้ที่อายุมากกว่า ก็จะใช้คำว่า ちゅーうがなびら (Chuu Uganabira) แปลว่าสวัสดีเช่นกัน แต่จะมีเลเวลที่สุภาพกว่า
にふぇーでーびる (Nifeedeebiru)
มีความหมายว่า ขอบคุณ เหมือนกับ ありがとうございます (Arigatougozaimasu) หากอยากบอกว่าขอบคุณมาก ๆ สามารถใส่คำว่า いっぺー (Ippee) ไว้ข้างหน้าได้เลย ถ้าเป็นที่เกาะอิชิกาคิ จะพูดว่า にーふぁいゆー (Niifaiyuu) ส่วนบนเกาะมิยาโกะจิมะ จะพูดว่า たんでぃがーたんでぃ (Tandigaatandi) ฟังดูไม่เหมือนภาษาญี่ปุ่นเลยนะคะเนี่ย
うちなーんちゅ (Uchinaanchu)
เป็นคำที่ใช้เรียกผู้ที่เป็นชาวโอกินาวะโดยกำเนิด แต่เดิมคำนี้เพี้ยนมาจากคำว่า おきなわ (Okinawa) กลายเป็น おきなー (Okinaa) และกลายเป็น うちなー (Uchinaa) จนกลายเป็นคำว่า うちなーんちゅ ในเกาะโอกินาว่าเองก็มีผู้คนที่อพยพมาตั้งถิ่นฐานบนเกาะเช่นกัน โดยจะเรียกผู้คนเหล่านั้นว่า ないちゃー (Naichaa) มาจากคำว่า 内地 (Naichi) ที่แปลว่า บนแผ่นดินใหญ่
でーじ (Deeji)
มีความหมายว่า มาก เทียบได้กับคำว่า とても (totemo) สำหรับคนที่อยากลองพูดภาษาถิ่นโอกินาว่า แต่สำเนียงไม่ได้ แค่พูดคำว่า でーじ ก็จะทำให้การสนทนาดูมีความเป็นโอกินาว่าขึ้นทันทีเลยค่ะ นอกจาก でーじ ยังมีคำว่า しに (Shini) ที่แปลว่ามากได้อีกด้วย แต่จะให้ความรู้สึกที่มากกว่า でーじ เช่น しにおいしい (Shini Oishii) จะให้ความรู้สึกว่าอร่อยมากกว่า でーじおいしい (Deeji Oishii)
ちゅら (Chura)
มีความหมายว่า สวย คล้ายกับคำว่า きれい (Kirei) สามารถใช้ในการจบประโยคได้ เป็นคำที่พบเห็นได้บ่อย ๆ ในภาษาถิ่นโอกินาว่า ด้วยอิทธิพลที่หลากหลายทั้งจากชื่อพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำ Okinawa Churaumi และละครทีวียอดนิยมในตอนเช้า “Churasan” คำว่า ちゅら จึงกลายเป็น 1 ในคำคุ้นเคยของภาษาถิ่นโอกินาว่า
ตัวอย่างคำที่ใช้คำว่า ちゅら เช่น
ちゅらさんセット (Churasansetto) เมนูแบบเป็นเซตในร้านอาหาร
チュラサンダル (Churasandaru) ชื่อยี่ห้อรองเท้าแตะ
美らドレッシング (Chura Dressing) น้ำสลัดแบบโอกินาว่า
なんくるないさ (Nankurunaisa)
คล้ายกับภาษากลางว่า 大丈夫、なんとかなるさ〜 (Daijyoubu, Nantokanarusa~) หรือแปลเป็นภาษาไทยง่าย ๆ ว่า ไม่เป็นไร เดี๋ยวทุกอย่างก็ดีเอง คำนี้บ่งบอกถึงความสบาย ๆ ซึ่งเป็นลักษณะเด่นของคนโอกินาว่า แต่ความจริงแล้ว คนโอกินาว่าไม่นิยมพูดคำนี้กันนะคะ อีกทั้งไม่ได้มีความหมายว่าเดี๋ยวทุกอย่างก็ดีเอง ซึ่งมันอาจจะฟังดูหละหลวมไปหน่อย แต่มีความหมายที่ลึกซึ้งกว่านั้น แต่เดิม なんくるないさ จะใช้กล่าวในความหมายว่า ประพฤติตนให้ถูกต้องในฐานะที่เป็นมนุษย์ ที่เหลือจะเป็นอย่างไรให้ฟ้าดินเป็นผู้กำหนด
การเรียนรู้ภาษาถิ่นของคนพื้นที่ จะช่วยให้นักท่องเที่ยวอย่างเรา ๆ สามารถเข้าใจและเข้าถึงท้องถิ่นนั้นได้ง่ายขึ้น เกาะโอกินาว่าเองก็มีอะไรที่ยูนีคจนแทบจะกลายเป็นอีกประเทศนึงที่ไม่ใช่ญี่ปุ่นเลยก็ว่าได้ ใครที่เริ่มเบื่อญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่แล้ว ลองตีตั๋วไปเที่ยวโอกินาว่าดูก็น่าสนุกเหมือนกันนะคะ ^^
